Τις βασικές κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής και του κυβερνητικού προγράμματος, που αποτυπώνονται στον προτεινόμενο κρατικό προϋπολογισμό για το 2021 παρουσίασε το μεσημέρι της Πέμπτης, ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, απευθύνοντας έκκληση προς όλες τις παρατάξεις για ψήφιση.
Ο ίδιος ανέφερε ότι ο Προϋπολογισμός για το 2021 κατατίθεται σε μια περίοδο παγκόσμιας αλλά και εθνικής δοκιμασίας.
«Κατατίθεται σε συνθήκες της χειρότερης παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης της τελευταίας εκατονταετίας αλλά και της χειρότερης οικονομικής μας δοκιμασίας από την εισβολή του 1974.»
Παράλληλα τόνισε τις συνέπειες της επιθετικής στάσης της Τουρκίας, μεταξύ των οποίων και οι υπέρμετρες μεταναστευτικές ροές, λέγοντας ότι οφείλουμε, υπό τις παρούσες συνθήκες να προσαρμοζόμαστε με ευελιξία και προσαρμοστικότητα, χρησιμοποιώντας τον προϋπολογισμό ως το κύριο εργαλείο προς άμβλυνση των συνεπειών των περιοριστικών μέτρων.
Προς αντιμετώπιση της πανδημίας το κράτος, σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Πετρίδη, αναγκάστηκε να διαφοροποιήσει σημαντικά τις προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής.
Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων:
- Στηρίξαμε και ενισχύσαμε το σύστημα υγείας με επιπλέον 100 εκατομμύρια ευρώ προς ενίσχυση του προσωπικού, επέκταση των υποδομών και εξοπλισμού, για καταπολέμηση της πανδημίας καθώς και για μελλοντικές προκλήσεις.
- Στηρίξαμε τα εισοδήματα πέραν των 200,000 εργαζομένων, ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, γονέων και μαθητών.
- Στηρίξαμε χιλιάδες επιχειρήσεις με απευθείας χορηγίες για κάλυψη μέρους των λειτουργικών τους εξόδων.
- Στηρίξαμε ειδικούς κλάδους της οικονομίας που πλήγηκαν περισσότερο από την κρίση, όπως ο τουριστικός και ο αγροτικός τομέας, αλλά και ο τομέας των μεταφορών.
- Εφαρμόσαμε προγράμματα παροχής ρευστότητας στις επιχειρήσεις.
- Ενισχύσαμε τους ανέργους μέσω της επέκτασης του ανεργιακού επιδόματος.
- Στηρίξαμε τους δανειολήπτες.
Παρά ταύτα, ο Προϋπολογισμός του 2021 κατατίθεται αυξημένος κατά €742 εκ. ή 10.6% σε σχέση με τον προϋπολογισμό του 2020.
Ο κ. Πετρίδης αναφέρθηκε αναλυτικά στους πέντε κύριους στρατηγικής στόχους:
Ο πρώτος και πιο άμεσος στρατηγικός στόχος είναι η συνέχιση των έκτακτων μέτρων προς στήριξη των εργαζομένων και των επιχειρήσεων που πλήττονται λόγω της πανδημίας.
Ο δεύτερος στρατηγικός στόχος είναι η ενίσχυση και εδραίωση του Κράτους Πρόνοιας. Ο προϋπολογισμός του 2021:
- Είναι ο μεγαλύτερος προϋπολογισμός στην ιστορία της Δημοκρατίας στον τομέα της Υγείας που αντιπροσωπεύει πλέον το 9.63% (€1.017εκ) του συνολικού προϋπολογισμού, ένα ποσοστό πολλαπλάσιο από ότι ήταν λίγα χρόνια πριν. Σε σχέση με πέρσι, συνεπάγεται αύξηση των δαπανών στον τομέα της υγείας κατά €55εκ.
- Ενισχύει την κοινωνική δικαιοσύνη με αύξηση κατά €117εκ. του προϋπολογισμού του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ενδεικτικά αναφέρεται η ουσιαστική αύξηση του Επιδόματος Χαμηλοσυνταξιούχων για όλους τους χαμηλοσυνταξιούχους οι οποίοι έχουν συνολικά εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας, καθώς και επιδόματα για συντήρηση παιδιών τοποθετημένων σε οικογένειες. Συνολικά, οι κοινωνικές παροχές το 2021 ανέρχονται στο €2,914εκ. και είναι αυξημένες κατά €146 εκ. σε σχέση με το 2020.
Ο τρίτος στρατηγικός στόχος είναι η αμυντική θωράκιση: Λαμβάνοντας υπόψη τη γεωπολιτική αστάθεια στην περιοχή και τις συνεχείς και αυξανόμενες προκλήσεις που η χώρα αντιμετωπίζει από τις έξωθεν επιβουλές. Ο Προϋπολογισμός του 2021 περιλαμβάνει και σημαντικές αυξήσεις στις δαπάνες για την αμυντική μας θωράκιση. Συγκεκριμένα ο προϋπολογισμός είναι αυξημένος κατά 71 εκ ευρώ ή κατά 20% περίπου. Πέραν των πρόσθετων πιστώσεων που έχουν χορηγηθεί μέσω του Συμπληρωματικού Προϋπολογισμού του 2020, ύψους 77εκ. ευρώ.
Τέταρτος στρατηγικός στόχος: Ο Προϋπολογισμός του 2021 είναι και ένας προϋπολογισμός που έχει στραμμένο το βλέμμα και στην επόμενη μέρα και στην επόμενη γενιά. Θέτει τις βάσεις για ταχεία ανάκαμψη μετά το πέρας της πανδημίας, αλλά κυρίως θέτει την οικονομία σε μια βιώσιμη και δυναμική ανάπτυξη αφού:
- Ενσωματώνει στον προϋπολογισμό τις απαραίτητες πιστώσεις ύψους €634εκ. για υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στη βάση των ευρωπαϊκών κατευθυντηρίων γραμμών.
- Ενισχύει την επιχειρηματικότητα με ένα προϋπολογισμό της τάξης των €400 εκ. για την περίοδο 2021-2027, που είναι σχεδόν τριπλάσιος σε σχέση με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, με τα πρώτα προγράμματα να προκηρύσσονται εντός του 2021.
- Στοχεύει στην πράσινη ανάπτυξη με πέραν των 50 αναπτυξιακών έργων που αφορούν την κυκλική οικονομία, τη διαχείριση αποβλήτων και υδάτων, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, αλλά και πολιτικές που αφορούν την ηλεκτροκίνηση και την απόσυρση ρυπογόνων οχημάτων.
- Περιλαμβάνει το μεγαλύτερο προϋπολογισμό που διατέθηκε ιστορικά για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, με έργα που υπερβαίνουν τα €140 εκ. στο πλαίσιο συγκεκριμένου σχεδίου δράσης, αλλά και προγράμματα για την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας.
- Υλοποιεί μεγάλα έργα αναπτυξιακών υποδομών συνολικού ύψους €1δις. Ενδεικτικά αναφέρω την αύξηση των αναπτυξιακών δαπανών του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο κατά 82% για την επόμενη τριετία. Περιλαμβάνει πολυαναμενόμενα μεγάλα έργα των οποίων η υλοποίηση θα αρχίσει το 2021, όπως το Κυπριακό Μουσείο, ο Δρόμος Πάφού-Πόλης Χρυσοχούς, ο αυτοκινητόδρομος Αστρομερίτη – Ευρύχου, Λευκωσίας – Παλαιχωρίου, και ο κόμβος στην είσοδο της Λευκωσίας.
Πέμπτος στρατηγικός στόχος: αφορά τον μεταρρυθμιστικό προσανατολισμό τόσο του προϋπολογισμού, όσο και της κυβερνητικής πολιτικής και είναι κάτι που πρέπει να αποτελεί και εθνικό στόχο. Επιδιώκουμε τη συνεργασία εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, προκειμένου από κοινού να στηρίξουμε μια φιλόδοξη μεταρρυθμιστική προσπάθεια που θα αλλάξει τη χώρα και θα διορθώσει διαχρονικές στρεβλώσεις του παρελθόντος: Ο σχεδιασμός αυτός περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
- Θωράκιση του Κράτους Πρόνοιας μέσω της αναδιοργάνωσης, εκσυγχρονισμού και ενδυνάμωσης της Υπηρεσίας Κοινωνικής Ευημερίας, της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων, και εφαρμογή Σχεδίου Δράσης για την καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια.
- Τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που αλλάζει ριζικά τον τρόπο λειτουργίας του κράτους, τόσο σε τοπικό όσο και κεντρικό επίπεδο. Που πέραν των δομικών αλλαγών, δημιουργεί και εξοικονομήσεις δεκάδων εκατομμυρίων ως πρόσθετο έσοδο για την κοινωνία, που δεν προέρχονται ούτε από την αύξηση δαπανών, ούτε από αύξηση της φορολογίας αλλά ως δομικό αποτέλεσμα μιας μεταρρύθμισης.
- Τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης και των δικαστηρίων, κάτι που παράλληλα με την ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης και την ενδυνάμωση του περί δικαίου αισθήματος των συμπολιτών μας, θα οδηγήσει και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας, αφού «η ταχύτητα απόδοσης της δικαιοσύνης» είναι ένας τομέας στον οποίο υστερούμε και κρατεί την Κύπρο χαμηλά στους διεθνείς δείκτες ανταγωνιστικότητας και έχει αρνητική επίδραση στις ντόπιες όσο και στις ξένες επενδύσεις.
- Τη σύσταση νέας Ανεξάρτητης Εποπτικής Αρχής για τον Ασφαλιστικό Τομέα και τον τομέα των Ταμείων Προνοίας, με στόχο την ενδυνάμωση και τη σωστή ανάπτυξη ενός αναδυόμενου τομέα για την οικονομία μας.
- Την προώθηση της «Πράσινης» φορολογικής μεταρρύθμισης, που θα μετατοπίσει το βάρος της φορολογίας προς περιβαλλοντικά ζημιογόνες δραστηριότητες, με αντίστοιχη μείωση της φορολόγησης του κεφαλαίου και της εργασίας.
- Τη μεταρρύθμιση του νομοθετικού πλαισίου σε σχέση με τον τραπεζικό τομέα, συμπεριλαμβανομένου του πλαισίου αφερεγγυότητας τραπεζικών ιδρυμάτων, ηλεκτρονική πρόσβαση εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων στη βάση δεδομένων του Κτηματολογίου και του συστήματος «ΑΡΤΕΜΙΣ» και τροποποίηση του περί Αποδείξεων Νόμου έτσι ώστε τα έγγραφα των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων να μπορούν να γίνονται αποδεκτά ως τεκμήρια ενώπιον δικαστηρίου.
- Την μεταρρύθμιση στην Παιδεία συμπεριλαμβανομένης της υλοποίησης εντός του 2021 του προγράμματος για πλήρη ψηφιακό εξοπλισμό 6,000 αιθουσών διδασκαλίας ανά το παγκύπριο.
- Την ενδυνάμωση της αξιοκρατίας μέσω της μεταρρύθμισης του συστήματος διαχείρισης ανθρώπινων πόρων στη δημόσια υπηρεσία σε σχέση με την πρόσληψη, αξιολόγηση και ανέλιξη του προσωπικού.
- Η πρόκληση των μεταρρυθμίσεων που θα συνοδεύουν το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο αποτελεί την απάντηση της ίδιας της ΕΕ στην προσπάθεια ανάκαμψης και δημιουργίας μιας βιώσιμης ευρωπαϊκής οικονομίας. Μέσω του εν λόγω Ταμείου, η Κύπρος έχει τη δυνατότητα άντλησης κονδυλίων ύψους 1 δις ευρώ, τα οποία φυσικά και θα αποπληρώσει σταδιακά. Η άμεση αξιοποίηση του εργαλείου αυτού έχει ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι τα κονδύλια αυτά θα υποκαταστήσουν τα επόμενα χρόνια δαπάνες του προϋπολογισμού, υποβοηθώντας στην ουσία το δημοσιονομικό ισοζύγιο και τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Σε αυτή την προσπάθεια η Βουλή θα έχει να διαδραματίσει ένα ιδιαίτερα σημαντικό και ενεργό ρόλο, αφού θα κληθεί να συναινέσει στη ψήφιση ή εφαρμογή μεταρρυθμίσεων οι οποίες θα τεθούν από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προϋποθέσεις για την όποια εκταμίευση. Είναι κάτι που έχω επισημάνει και πρόσφατα στις κατ’ ιδίαν διμερείς διαβουλεύσεις που είχα με τα κοινοβουλευτικά κόμματα.
Ο Προϋπολογισμός, κατά τον ίδιο, συνεχίζει να περιλαμβάνει μέτρα συγκράτησης της απασχόλησης, ενώ τερματίζεται επίσης η πρακτική απασχόλησης εκτάκτου προσωπικού. «Ο προϋπολογισμός διασφαλίζει παράλληλα, τη διατήρηση του ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος χωρίς να εμπεριέχει ούτε ένα νέο φόρο ή επιβάρυνση στις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους» σημείωσε ο Υπουργός Οικονομικών.
«Ακόμη και αυτή η ακρωτηριασμένη λειτουργία του κράτους για δύο μόνο μήνες μέσω των δωδεκατημορίων εμπεριέχει μεγάλες νομικές προκλήσεις σε περίπτωση καταψήφισης του προϋπολογισμού, αφού δεν έχει υπάρξει ιστορικό προηγούμενο από τη λειτουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι πασιφανές ότι θα εισέλθουμε σε αχαρτογράφητα νερά και σε μια περίοδο έντονης αστάθειας με ανυπολόγιστες οικονομικές συνέπειες».
Τέλος απηύθυνε έκκληση προς όλους να ψηφίσουν τον Προϋπολογισμί:
«Είναι χρέος όλων μας έναντι της χώρας και των συμπολιτών μας, όπως διαφυλάξουμε τη σταθερότητα και τη λειτουργία του κράτους, επιδεικνύοντας την αναγκαία συναίνεση, παρά τις όποιες πολιτικές μας διαφωνίες οι οποίες είναι και σεβαστές, ούτως ώστε να διασφαλίσουμε συνθήκες σταθερότητας στη χώρα, και τη συνέχιση της λειτουργίας του κράτους».
«Εκ μέρους της κυβέρνησης, κάνω έκκληση για υπερψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2021 σε νόμο, για το καλό νοούμενο συμφέρον της Δημοκρατίας και της κοινωνίας. Με αυτά τα δεδομένα, είμαι αισιόδοξος ότι και αυτή τη φορά, όπως πάντα στο παρελθόν, θα υπερψηφιστεί ο κρατικός προϋπολογισμός» ανέφερε καταλήγοντας.
