Σε αναβάθμιση της ιστοσελίδας για τις δημόσιες συμβάσεις (e-procurement), κατά τρόπο που θα δίνει περισσότερα εργαλεία διαφάνειας, προχωρά το Γενικό Λογιστήριο του κράτους, όπως δήλωσε ο Γενικός Λογιστής της Δημοκρατίας, Ανδρέας Αντωνιάδης.
Απαντώντας σε ερωτήσεις μελών της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ελέγχου, στο πλαίσιο της εξέτασης της Δημοσιονομικής Έκθεσης για το 2023, ο κ. Αντωνιάδης, είπε ακόμη ότι σε 15 μέρες θα παρουσιαστεί ένα νέο εργαλείο, το οποίο με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, θα απαντά σε ερωτήσεις των προσώπων που ετοιμάζουν έγγραφα διαγωνισμών του κράτους. Τo Γενικό Λογιστήριο είναι η αρμόδια Αρχή στα θέματα δημοσίων συμβάσεων.
«Θα κάνουμε καινούργια σελίδα (e-procurement) με ένα εργαλείο με στατιστικά στοιχεία, το οποίο θα βοηθά τον καθένα να κάνει αναλύσεις, Για τις συμβάσεις θα μπορεί να δει ένας, για παράδειγμα, ποιος εργολάβος πήρε τα περισσότερα έργα. Αυτό θα αφορά οτιδήποτε, θα είναι όλα τα στοιχεία πάνω», είπε ο κ. Αντωνιάδης, για να σημειώσει ωστόσο ότι αυτό θα γίνει φτάνει να ενημερώνεται το σύστημα, κάτι που προνοείται από το νόμο.
Είπε ακόμη ότι στα έργα περιλαμβάνονται επίσης θέματα επαγγελματισμού και εκπαίδευσης, καθώς και σύστημα που θα αναβαθμιστεί με σύστημα που θα καλύπτει τη διαδικασία από τη σύλληψη μιας ανάγκης μέχρι και την υλοποίηση του έργου.
Προϋπολογισμός στη βάση δραστηριοτήτων
Εξάλλου απαντώντας σε ερωτήσεις για την αποτελεσματικότητα των δαπανών, ο κ. Αντωνιάδης είπε πως ένα εργαλείο που θα βοηθούσε για καλύτερα αποτελέσματα, είναι η κατάρτιση του προϋπολογισμού, ο οποίος ναι μεν να καταρτίζεται στη βάση των πόρων, αλλά να γίνεται με βάση τις δραστηριότητες
«Δηλαδή, η βουλή για να εγκρίνει την εκταμίευση ενός κονδυλίου, να δίνεται το πρόγραμμα δράσης και να συνδυάζονται τα κονδύλια με την κάθε δράση», είπε, φέρνοντας παράδειγμα τις υπερωρίες που καταβλήθηκαν για εξέταση αιτήσεων στο Τμήμα Φορολογίας, οι οποίες έφεραν δεκαπλάσια αποτελέσματα.
Ο κ. Αντωνιάδης παρουσίασε τη Δημοσιονομική Έκθεση για το 2023, που αποτελεί τον τελικό απολογισμό του κρατικού προϋπολογισμού για το εν λόγω έτος, λαμβάνοντας υπόψη συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς και τυχόν μεταφορές πιστώσεων. Η έκθεση έχει εγκριθεί και από την Ελεγκτική Υπηρεσία.
Ειδικότερα, τα έσοδα το 2023 παρουσίασαν αύξηση €0,68 δισ. ή κατά 8,5% φτάνοντας τα €8,72 δισ., ενώ οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 11,8% ή €0,97 δισ. φτάνοντας στα €9,17 δισ., με το έλλειμα του προϋπολογισμού να ανέρχεται στα €0,45 δισ., παρουσιάζοντας αύξηση κατά €0,29 δισ. Σημειώνεται ότι από τα στοιχεία εξαιρούνται οι καθαρές ροές λόγω δανεισμού. Ο κ. Αντωνιάδης είπε πως παρόλο που το έλλειμμα είναι αυξημένο σε σύγκριση με πέρσι, εντούτοις σε απόλυτους αριθμούς είναι χαμηλότερο από το μέσο όρο του ελλείμματος των τελευταίων ετών.
Εξάλλου, ο κ. Αντωνιάδης απαντώντας σε ερωτήσεις γιατί οι λογαριασμοί που παρουσιάζονται καταγράφουν πλεόνασμα, εξήγησε ότι η δημοσιονομική έκθεση αποτελεί την εικόνα υλοποίησης του προϋπολογισμού και δεν είναι χρηματοοικονομικές καταστάσεις.
Ερωτηθείς για το θέμα του χρέους στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο Γενικός Λογιστής είπε πως το χρέος ανερχόταν σε €9,3 δισ., αλλά εξήγησε ότι το ΤΚΑ είναι ειδικό ταμείο της κυβέρνησης και πρόσθεσε πως ενδοκυβερνητικός δανεισμός δεν προσμετράται στο χρέος της Δημοκρατίας.
Φορολογίες η μεγαλύτερη πηγή εσόδων
Σύμφωνα με τον κ. Αντωνιάδη, το 2023 η κυριότερη πηγή εσόδων ήταν η φορολογία με 84% των συνολικών εσόδων, εκ των οποίων το 47% αφορά σε έμμεσους φόρους (ΦΠΑ) και 27% σε άμεσους φόρους. Από τα συνολικά έσοδα ύψους €8,72 δισ., τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν σε €7,3 δισ., πρόσθεσε.
Το μισθολόγιο η μεγαλύτερη δαπάνη του κράτους
Όσον αφορά τις δαπάνες, ο κ. Αντωνιάδης είπε πως το κρατικό μισθολόγιο (μισθοδοσία και συντάξεις) αποτελούσε σχεδόν το 35% των συνολικών δαπανών και ανήλθαν στα €3,2 δισ., με το ποσοστό ως προς το σύνολο των δαπανών να παραμένει σταθερό τα τελευταία χρόνια. Όπως πρόσθεσε, ο μέσος όρος του προσωπικού το 2023 ανήλθε σε 52,7 χιλιάδες άτομα, ενώ τον Αύγουστο του 2024 υποχώρησε σε 52,5 χιλιάδες.
Με βάση την έκθεση τα πιο δαπανηρά Υπουργεία είναι το Υπουργείο Παιδείας (εκπαιδευτικοί), με ποσοστό 36% των μισθολογικών δαπανών και ακολουθούν το Υπουργείο Υγείας (γιατροί και νοσηλευτές που είναι αποσπασμένοι στον ΟΚΥπΥ) με 13% και επίσης το Υπουργείο Δικαιοσύνης (Αστυνομία) με 13%.
Η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα δαπανών το 2023 ήταν οι κοινωνικές παροχές με 1,82 δισ. που αντιστοιχούσαν στο 20% του συνόλου και οι μεταβιβάσεις, (χορηγίες προς ημικρατικούς και άλλους οργανισμούς) που ανήλθαν σε €1,36 δισ. ή 15% του συνόλου. Η μεγαλύτερη ομάδα μεταβιβάσεων ήταν η συνεισφορά του κράτους στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων με €552 εκατ, ενώ η συνεισφορά της Κύπρου στους ίδιους πόρους της ΕΕ ανήλθε σε €266 εκατ.
Εξάλλου για το ανθρωπιστικό διάδρομο Αμάλθεια το κράτος δαπάνησε €5,1 εκατ. από τα οποία πήρε ήδη το 84% από την ΕΕ, ενώ με εμπλοκή και του Γενικού Λογιστηρίου έχει εξασφαλιστεί ότι θα ανακτηθεί το 100% των δαπανών.
Εξάλλου, ο κ. Αντωνιάδης παρουσίασε στοιχεία που καταδεικνύουν την πτωτική πορεία των κυβερνητικών εγγυήσεων καθώς και την καθοδική πορεία των κυβερνητικών δανείων.
Στο μεταξύ, εκπρόσωπος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είπε ότι η Υπηρεσία πιστοποίησε την έκθεση με δύο βασικές επιφυλάξεις, το ότι υπάρχουν στοιχεία η καταγραφή των οποίων δεν ακολουθεί τη βασική αρχή και για τον τρόπο που εκκαθαρίζονται καταθέσεις και προκαταβολές.
Από την πλευρά της, η Άννα Ζαβού Χριστοφόρου, Έφορος Εσωτερικού Ελέγχου είπε ότι θα πρέπει να αξιοποιηθεί η τεχνολογία για ανάλυση και αποφυγή κινδύνων. «Τα πάντα είναι καταγεγραμμένα, χρειαζόμαστε ανάλυση των δεδομένων που υπάρχουν ήδη σα μηχανογραφικά μας συστήματα. Αν καταφέρουμε και χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία υπέρ μας, αυτά μπορούν να μας δείξουν στα προβλήματα και τους κινδύνους», είπε.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ζαχαρίας Κουλίας εξέφρασε την ευαρέσκειά του για το έργο του Γενικού Λογιστηρίου.
Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ Σάββια Οφανίδου, εξέφρασε ικανοποίηση για την πτωτική πορεία του χρέους και επανέλαβε την ανησυχία του κόμματος για τον αριθμό του προσωπικού, ενώ η Ρίτα Σούπερμαν έθεσε το θέμα της παραγωγικότητας.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Κώστα Κώστα εξέφρασε ερωτηματικά για το ύψος των δαπανών για εκδόσεις και δημοσιότητα (€40,2 εκατ) καθώς και τα €96 εκατ. που δαπανήθηκαν σε συμβουλευτικές υπηρεσίες. «Είναι τεράστια ποσά αυτά, τα οποία θα μπορούσαμε να τα αξιοποιήσουμε για το καλό του κόσμου», είπε.
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης έθεσε θέμα των συμβάσεων, λέγοντας ότι «αυξάνονται τα σκάνδαλα», ενώ η βουλευτής Αλεξάνδρα Ατταλίδου έθεσε το θέμα του εσωτερικού χρέους προς το ΤΚΑ την ώρα που η εικόνα που παρουσιάζεται είναι ότι το δημόσιο χρέος μειώνεται.
