Του Δρα Γιώργου Γεωργίου
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος
Medicross Medical Center
Ιατρικό Κέντρο Μητέρα και Παιδί
Η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσιολογικό στάδιο στη ζωή κάθε γυναίκας, το οποίο σηματοδοτεί το τέλος της αναπαραγωγικής περιόδου. Οι αλλαγές που φέρνει μπορεί να επηρεάσουν τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική της υγεία. Κατανοώντας τι είναι η εμμηνόπαυση και πώς επιδρά στον οργανισμό, οι γυναίκες μπορούν να διαχειριστούν αυτή τη μετάβαση με περισσότερη γνώση και να βρουν λύσεις που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής και τους δείκτες υγείας τους.
Να ξεκινήσουμε με το τι είναι η εμμηνόπαυση. Η εμμηνόπαυση ορίζεται ως η χρονική περίοδος κατά την οποία μια γυναίκα δεν έχει έμμηνο ρύση για 12 συνεχείς μήνες. Συνήθως εμφανίζεται μεταξύ των ηλικιών 45 και 55 ετών, με τη μέση ηλικία να είναι τα 51 έτη. Η μετάβαση αυτή δεν συμβαίνει απότομα, αλλά σταδιακά, και το στάδιο που προηγείται ονομάζεται περιεμμηνόπαυση, κατά το οποίο οι ωοθήκες αρχίζουν να παράγουν λιγότερα οιστρογόνα και προγεστερόνη, οδηγώντας σε ακανόνιστους κύκλους.
Η περιεμμηνόπαυση ή κλιμακτήριος είναι το μεταβατικό στάδιο που προηγείται της εμμηνόπαυσης, το οποίο μπορεί να διαρκέσει από λίγους μήνες έως και αρκετά χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα ορμονικά επίπεδα αποκτούν μεγάλη διακύμανση και εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Ακολουθεί το στάδιο της επίσημης εμμηνόπαυσης, η οποία διαγιγνώσκεται όταν μια γυναίκα δεν έχει περίοδο για 12 συνεχόμενους μήνες. Ως αποτέλεσμα, τα επίπεδα των ορμονών μειώνονται σημαντικά και τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης κορυφώνονται. Το τρίτο στάδιο αφορά τη μεταεμμηνόπαυση, τη φάση που ακολουθεί την εμμηνόπαυση, κατά την οποία τα συμπτώματα μπορεί να μειωθούν, αλλά η έλλειψη οιστρογόνων μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμους κινδύνους για την υγεία, όπως η οστεοπόρωση και οι καρδιοπάθειες.
Τα συμπτώματα ποικίλουν από γυναίκα σε γυναίκα: κάποιες μπορεί να βιώσουν ελάχιστα, άλλες μπορεί να βρουν τις αλλαγές πιο έντονες και ενοχλητικές. Τα συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις, ακανόνιστη έμμηνο ρύση, εναλλαγές στη διάθεση, που ενδεχομένως να προκαλέσουν ευερεθιστότητα, άγχος ή κατάθλιψη, κολπική ξηρότητα με ενόχληση κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, διαταραχές ύπνου, αύξηση βάρους και απώλεια οστικής μάζας, αυξάνοντας ως επακόλουθο τον κίνδυνο οστεοπόρωσης.
Υπάρχουν πολλοί και διάφοροι τρόποι για αντιμετώπιση της εμμηνόπαυσης. Πρώτιστα, είναι βοηθητικό οι γυναίκες να μοιραστούν τις ανησυχίες τους με τον γυναικολόγο τους. Να μιλήσουν και να ακούσουν από τον ειδικό έτσι ώστε να έχουν σωστή ενημέρωση. Επίσης, η επικοινωνία με κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει στην ψυχική διαχείριση των αλλαγών. Έπειτα, μπορούν να εφαρμόσουν κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους όπως, η τακτική άσκηση, η οποία μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του βάρους και της διάθεσης. Μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D είναι σημαντική για την υγεία των οστών. Η αποφυγή τροφών που μπορεί να προκαλέσουν εξάψεις (όπως καφεΐνη και αλκοόλ) μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα.
Επιπλέον, ο γυναικολόγος μπορεί να χορηγήσει θεραπείες που περιλαμβάνουν την ορμονική υποκατάσταση (HRT). Η θεραπεία αυτή αντικαθιστά τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη που ο οργανισμός σταματά να παράγει. Μπορεί να είναι αποτελεσματική για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, αλλά δεν ενδείκνυται για όλες τις γυναίκες, λόγω πιθανών κινδύνων για την υγεία. Για γυναίκες που δεν μπορούν να λάβουν ορμονοθεραπεία, μπορούν να συνταγογραφηθούν μη-ορμονικές θεραπείες, με φάρμακα όπως αντικαταθλιπτικά ή αντιυπερτασικά που μπορούν να ανακουφίσουν τις εξάψεις. Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης μπορεί να βοηθήσει πολλές γυναίκες να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, αλλά είναι σημαντικό να γίνει μια εξατομικευμένη αξιολόγηση από το γιατρό, ώστε να εξασφαλιστεί ότι είναι ασφαλές και κατάλληλη για την κάθε γυναίκα. Οι γυναίκες που ξεκινούν την HRT πρέπει να ενημερώνονται πλήρως για τα οφέλη και τους κινδύνους και να λαμβάνουν τακτική παρακολούθηση κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσικό και αναπόφευκτο κομμάτι της ζωής κάθε γυναίκας. Ανάλογα με τον τρόπο που τη βιώνει και κυρίως αν έχει έντονα συμπτώματα, δεν πρέπει να αφήσει την εμμηνόπαυση να επηρεάσει την καθημερινότητά της, το ρόλο της στην οικογένεια, στη σχέση της, στην κοινωνία ή να υποφέρει από αυτή. Με την κατάλληλη ενημέρωση, υποστήριξη, ιατρική παρακολούθηση και θεραπεία, οι γυναίκες μπορούν να διαχειριστούν τις αλλαγές αυτές, με σωστές και ασφαλείς επιλογές, που σίγουρα θα βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους.
Σε συνεργασία με το Ιατρικό Κέντρο Μητέρα και Παιδί πραγματοποιείται εκστρατεία ενημέρωσης για την εμμηνόπαυση, με στόχο να βοηθήσει να αποδεχθούν οι γυναίκες την εμμηνόπαυση ως μία φυσιολογική κατάσταση του κύκλου τους και να υιοθετήσουν μία πιο θετική στάση στα συμπτώματα που μπορεί να επιφέρει.
